वास्तुशास्त्रको रहस्य र सिद्धान्त

वास्तुको  उत्पत्ति
वास्तु भन्ने  बित्तिकै  निर्माण शैलीहरुलाई  बुझिन्छ । यसलाई  चित्रहरुको  सङ्ग्रह वा भौतिक निर्माणको  आकृतिको  संज्ञा दिएको  छ । मानवीय विकाससँगै  वास्तु शास्त्रको  प्रयोग  भएको  हो  । त्रिभुजाकार  धन्नाहरु भएको  घरहरु बनाउने  वडारहरुमा वास्तुको  सिद्धान्त प्रयोग  भएको  इतिहासबाट थाहा हुन्छ ।
विभिन्न मठ मन्दिर,
पूजास्थल, कार्यालय र  घर मा वास्तुको  प्रयोग  गरेको  हुन्छ । जसमा पिरामिड शैली, चैत्य शैली र  शिखर  शैली अपनाइएको  हुन्छ । जुन वास्तु शास्त्रको  उपज हो  । वास्तुले  विभिन्न आकार  बनाउन सिकायो  । विभिन्न अशुभ सङ्केतलाई  सुख सङ्के तमा पु¥याउने  प्रयास ग¥यो  । जुन अस्तिक र  नास्तिकको  दुबै को  लागि  प्रयोग सिद्ध भयो  । २१ औं  शताब्दी पनि वास्तु शास्त्रको  शताब्दी हो  । जसमा ईन्जिनियरहरुले  वास्तुको  सिद्धान्तमा घरहरु प्रयोग सिद्ध बनाएका छन् त के ही वास्तुको  विपरित  नियममा भएकाले  सुधार  गर्नुपर्ने  आवश्यकता देखिन्छ ।

वास्तु शास्त्रको  व्यवहारिक  पक्ष

वास्तु प्रयोग शील र  व्यवहारिक  विज्ञान हो  । जसलाई  प्राकृतिक विज्ञानको  एउटा अंशको  रुपमा लिन सकिन्छ । मानवीय जीवन सफल बनाउन विश्वका अधिकांश व्यक्ति विकल्पहरु खोजी गरि रहेका छन् तर  वास्तु शास्त्रको  महत्व थाहा नपाएर  मानवीय जीवन असहज भएको  छ । वास्तुले  निर्माण शैली र  अवस्थालाई  जोड  दिन्छ । आफूले  बनाएको  भवन, कार्यालय र  घर गृहस्तीको  निर्मित भौतिक पूर्वाधारले  मानिसलाई  असर  पारे  को  हुन्छ । सामान्यतया उज्यालो  आउने , घाम आउने  र  हावा चल्ने  खालको  भएमा मानिसलाई  जीवन बिताउन सहज हुन्छ । कोठामा राखिने  भान्छाको  ठाउँ शौचालय को  स्थान सही हुनुपर्छ  । गर्मी मा हावा चलेमा, जाडो मा घाम आउने  भएमा उक्त घर  उत्तम हुन्छ ।

अधिकांश ईन्जिनियरहरुले  पनि प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष रुपमा वास्तु शास्त्रको  नियमलाई  लिएर  भवन निर्माण गरेका हुन्छन् त्यसै ले  उनीहरुले  बनाएको  घर बाट केही राम्रो  र  शुभ फल दिएको  उदाहरण विश्वमा धेरै  छन । तर  मानिसहरु नास्तिक हुने  क्रम बढ्दो  अवस्था छ । विश्वमा भएको  सत्य तथ्य कुराहरुलाई  पनि गलत प्रयोग  गरी मनकेन्द्रीत व्यवहार  गरेको  घटना थुप्रै  देख्न पाइन्छ । यसबाट मानिसले  सोचे जति फल लिन सकेको  छैन  ।  जसले  धर्म  र  प्राकृतिक विज्ञानलाई  विश्वास गर्छ , उसले  घर  निर्माण गर्दा  पनि वास्तुको  आधारभूत सिद्धान्तहरु पछ्याएको  पाइन्छ । मानिसको  उत्पत्तिसँगै  उनीहरुले  वास्तु शास्त्रलाई  प्रयोग शील बनाएका थिए । तर  आधुनिक शैलीले  बनाएको  घर , भवन, चर्पी,  पार्टी , धर्म शालामा वास्तुको  कुनै  पनि नियमलाई  अवलम्बन गरेको विरलै पाइन्छ । जसले  गर्दा  मानिसहरुले  दुःखको  बाटो मात्र निम्त्याएको  छ । यसको  निरा करणको  लागि वास्तु शास्त्रले  अचूक औषधिको  रुपमा काम गर्छ  । यसर्थ  वास्तुको  विभिन्न फल र  यसलाई  अपनाएमा हुने  राम्रा संकेत लाई  मानिसले  केन्द्रीत गर्नु पर्छ  । आरामदायी भवनको  लागि वास्तु शास्त्र वरदान सावित हुन्छ ।

वास्तु शास्त्रबाट निर्मित  भौतिक निर्माणमा बस्न पाउने  व्यक्तिहरु भाग्यमानी हुन्छन् । यी व्यक्तिहरुले  जीवनमा कामको  लागि प्रेरणा पाएका छन्, उचित समय कक्षबाट दाम्पत्य जीवन सफल भएको  छ । सफा घर मा बसे र  स्वस्थ जीवन बिताउन सफल भएको  छ । घर मा मौसम अनुसार  हावा, पानी र  घामको  व्यवस्था हुनाले  मानवीय जीवन सहज भएको  छ । वास्तुले  आकृति सजावट फैलावट र  व्यवहारिक  पक्षलाई  जोड  दिएको  छ । वास्तु आफै  साध्य र  साधन नभयएर  यसका  सिद्धान्तहरु महत्वपूर्ण  हुन्छन् । वास्तु अनुसार  बनाएको  घरको  सजावटले  काममा आकर्षण हुने  र  समाजमा प्रतिष्ठा वृद्धि हुने  गरेको  पाइन्छ । सफल र  शक्तिशाली व्यक्तिहरुले  पनि प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष वास्तुको  सिद्धान्त प्रयोग  गरेको  उदाहरण विश्वमा थुप्रै  छ । वास्तु सिद्धान्त समकालिन विश्वको  चर्चा को  विषय हो  । तर  यसमा अधिकांश मानिसहरुको  ध्यान जान सकेको  छैन  । मानिसहरुले  भौतिक निर्माण जस्तै  घर  निर्माण शौचालय निर्माण, पाठशाला, कार्यालय निर्माणजस्ता क्रियाकलापमा वास्तुको  सिद्धान्त प्रयोग  गरेको  पाइदैन  । यसबाट मानिसलाई  आरामदायी जीवन बिताउन मद्दत मिल्दैन  । यसको  लागि वास्तु सिद्धान्तअनुसार  भवन निर्माण गरेमा अवश्य नै

सुख, शान्ति, र  सम्वृद्धि प्राप्ति हुन्छ । भवनको  लागि पृथ्वी (जमीन), जल, वायु, अग्नी एवं आकाशरुपी पञ्चतत्वहरुको  समन्वयताबाट सुख, सम्वृद्धि र मानसिक शान्ति, प्राप्ति गर्न  सकिन्छ । वास्तु सिद्धान्त विपरित घर  निर्माण गरेमा विभिन्न समस्या जस्तै  अप्रत्यासित खर्च  बढ्ने , पारिवारिक बेमेल , विछोड र  अशान्ति हुने,  सोचेको  काम नहुने,  सम्पत्ति हानी हुने,  राज्य समाप्त हुने  जस्ता अशुभ फल दिने  हुन्छ । यो  मानव निर्मित समस्या नभई  वास्तु शास्त्र अनुसार  परिवर्तन  गरेमा उत्तम हुन्छ । घडेरी  लिंदा जमिनको  आकार  चारकुने  आकार  उत्तम हुन्छ । घर  घडेरी, होटल र  व्यवसाय सञ्चालन गरे  मा सोचेभन्दा बढि फल प्राप्ति हुने  मानवीय वेदनालाई  न्यूनीकरण गर्न  सकिन्छ । तसर्थ  मानवीय जीवनमा वास्तुको  सिद्धान्त लागू गरी  सहज जीवन जिउन सकियोस् भन्ने  धारणा वास्तु शास्त्रले  अगाडि सारेको छ ।

TOP